بررسی مشکلات شایع در بیماران مبتلا به ام اس

بی رمقی و ام – اس
بی رمقی محدود کننده زندگی ۸۵% از بیماران مبتلا به ام اس است. جدی تلقی کردن بی رمقی در ام اس ضروری بوده و بایستی بدقت با آن برخورد شود.

بی رمقی چیست؟

بی رمقی ناشی از ام اس برای هر کس متفاوت است برای برخی بی رمقی ناشی از ام اس به مفهوم از توان افتادن است در حالیکه در دیگری شدت پیدا نمودن علائم مانند مشکلات در بینایی- اشکال در تمرکز – حافظه – تحرک و گرفتگی عضلات می تواند باشد. بی رمقی انجام امور روزانه را مشکلتر می نماید.

بی رمقی اولیه
بی رمقی اولیه مستقیما ناشی از ضایعه وارده به سیستم اعصاب مرکزی است. پاسخ بدن نسبت به ضایعه بوجود آمده کم کردن واکنش و درنتیجه ایجاد بی رمقی است. بیماران مبتلا به ام اس انواع مختلفی از بی رمقی را بشرح زیر تجربه میکنند:

 سستی یا بی رمقی: نوعی بی رمقی شدید که ارتباطی با انجام فعالیت فیزیکی ندارد
 بی رمقی مدار کوتاه: در دسته بخصوصی از عضلات رخ میدهد . بعنوان مثال بی رمقی در دست بعد از اینکه مدت کوتاهی کار نوشتن را انجام دهد.
 بی رمقی ناشی از حساسیت به گرما: افزایش دمای بدن میتواند سبب بی رمقی شود این نوع بی رمقی در ام اس با تغییر فصول و تغییر آب و هوا رخ میدهد اما ضمنا در اثر عوامل دیگر مانند حمام گرم گرفتن یا خوردن غذای داغ نیز رخ می دهد.

بی رمقی ثانویه
بی رمقی میتواند ناشی از سایر عواملی که ضرورتا مربوط به ام اس نیستند باشد مانند :

 اختلال در خوابیدن : اغلب ناشی از علائمی است که بمرور تسکین یافته و کمتر میشوند مثل گرفتگی عضلانی- درد – شتاب در ادرار در شبها – افسردگی – اضطراب.
 افونت: میتواند سبب شدت گرفتن برخی علانم ام اس گردد مانند افونت ناشی از سرما خوردگی که سبب تب و افزایش دمای بدن و درنتیجه بی رمقی در بیماران ام اس میشود.
 تقلا: افزایش تقلا و حرکت فیزیکی میتواند باعث بی رمقی شود.
 تاثیر دارو: داروهای زیادی هستند که سبب بی رمقی و خواب آلودگی بعنوان تاثیر جانبی میشوند، آگاه بودن از این مسئله مهم است. اگر متوجه همبستگی بین تغییر در میزان بی رمقی با تغییر در مصرف دارویی شدید مورد را با پزشکتان مطرح نمایید.
 افسردگی: میتواند ناشی از تخریب عصب و یا بدلیل تاثیر روحی تطبیق با ام اس باشد.
محیط اطراف : نور و دمای هوا در محیطی که کار میکنیم بسیارمهم هستند به این شکل که نور ضعیف موجب تلاش بیشتر چشم برای دیدن میشود و گرمای مداوم بی رمقی را شدت می بخشند۰

مدیریت بی رمقی
مدیریت بی رمقی ناشی از ام اس مستلزم رویکردی هم آهنگ شده است که مشارکت فعال خانواده . همکاران و متخصصان یهداشت را می طلبد. شاید احساس کنید که روابط شخصیتان بدلیل عدم شناخت اطرافیان از تاثیر بیرمقی بر شما تحت تاثیر قرار گرفته است. اگر مایلید درباره مشکلاتی که در رویارویی با بی رمقی تجربه میکنید صحبت کنید. صحبت با یک پزشک مشاور میتواند ارزشمند باشد. انجمن ام اس شما میتواند در خصوص پیدا نمودن مشاور به شما کمک نماید یا حتی خودش در این مورد خدماتی ارائه بنماید.

دارو درمانی
مدیریت بی رمقی از نوع اولیه احتمالا همراه با استفاده از دارو است. تلاش زیادی باید صورت گیرد تا مناسبترین دارو و اندازه آن برای شما پیدا شود. از آنجاییکه بی رمقی ناشی از ام اس بدلیل ایجاد ضایعه در اعصاب است استفاده از داروی ضد بی رمقی موثر نیست.
برای برخی استفاده از داروهایی که مورد استفاده بیماران پارکینگسون،انفولانزا و نارکولا پسی ( خواب آلودگی مفرط در روز ) است مفید بوده است. از آنجایی که این داروها نشان داده اند روی بی رمقی ناشی از ام اس موثر بوده اند ، نه به این خاطر که پزشکتان تصور میکند شما دارای این شرایط هستید. داروهای مورد استفاده برای بی رمقی در ام اس عبارتند از:

 آمانتادین: آثار جانبی عبارتند از سرگیجه – سر درد – و اشکال در خوابیدن.
 مودافینیل: داروی جدیدی است که درمان بوسیله آن هنوز تحت آزمایشهای کلینیکی است. مطالعات در مقیاس کوچک خبر از موثر بودن این دارو بر بی رمقی ناشی از ام اس دارد. آثار جانبی شامل سر درد – ضعف و تهوع است.

درمان بدون استفاده از دارو
تغییر در عادات روزمره میتواند در مدیریت بی رمقی به شما کمک نماید. این تغییرات در بهترین شکل خود بوسیله کمک گرفتن از متخصصین کاردرمانی- فیزیوتراپیست ها – پزشکان عمومی و متخصصان مغز و اعصاب و پرستاران ام اس صورت میگیرد.

کاردرمانی و فیزیوتراپی
وظیفه کاردرمانی تطبیق و تنظیم انجام کارها و تدابیر یکپارچه سازی فعالیتها بگونه ای است که بیشترین حجم فعالیت با صرف انرژی کمتر صورت گیرد (در واقع افزایش اثر بخشی انرژی صرف شده را کاردرمانی گویند ).

فیزیوتراپی کمک میکند تا عضلات تقویت شده قدرمند شوند همچنین فیزیوتراپی به وانهادگی (relaxation) کمک می نماید که منجر به افزایش حرکات مفاصل و تقویت گردش خون میگردد۰ فیزیوتراپ میتواند تمرینهای هوازی را برای شما برنامه ریزی نماید.
کارهای روزانه شما بایستی عبارت باشد از :

استراحت و آرامش
اگر بی رمقی در شما دارای الگوی خاصی است ایده آل این است که قبل از اینکه بی رمقی به اوج خود برسد استراحت کنید به این ترتیب بدن قادر به بازیابی سریعتر قدرت خود میشود. فنون آرامش یابی در انواع لوح فشرده و نوارهای صوتی موجودند و روش موثری را برای دستیابی به آرامش عضلانی موجب می شوند. روشهای مورد استفاده برای دستیابی به آرامش عضلانی نبایستی باعث انقباض در عضلات گردد زیرا موجب اسپاسم یا گرفتگی عضلات میشوند.

اولویت بندی برای فعالیتهای روزانه
درصورتیکه فهرستی از کارهای روزانه تهیه نمایید مشاهده خواهید کرد برخی از آنها دارای اولویت اول – برخی دیگر اولویت آخر و حتی برخی قابل حذف شدن هستند. برخی تغییرات نیازمند همکاری دیگران است. درک همه از علت تغییر و میزان سودمندی که تغییر برای شما دارد. بسیار مهم است.

برنامه ریزی کردن و سازگار نمودن فعالیتهای روزانه
انجام امور روزانه مستلزم فعالیت فیزیکی و ذهنی است هماهنگ نمودن این وظایف بسیار مهم است تا اینکه حتما بدنبال انجام امور بوسیله یکی از آنها برویم. بطور معمول برنامه ریزی را در زمان استراحت انجام میدهیم. بهتر است وظایف اصلی را زمانی انجام دهیم که بی رمقی در حداقل میباشد و همچنین در فواصل معین موقع کار به خود برای تجدید قوا استراحت بدهیم.

سازماندهی
میتوانید بازدهی واثربخشی انرژی را در زمان انجام کار تضمین نمایید ، بعنوان مثال در دسترس نگهداری لوازمی که بطور مداوم استفاده میکنید مانند لوازم پخت و پز در آشپزخانه- استفاده از ابزار کنترل از راه دور ویا زمان تلفن کردن استفاده از گوشی که روی سر میگذارند و دارای میکروفن است همه این وسایل کمک میکنند تا در زمان انجام کار بخصوصی حداقل انرژی مصرف شود.
انجمن ام اس شما میتواند مراکز ارائه این تجهیزات سازگاری را به شما معرفی نماید .

طرز قرار گیری و موقعیت صحیح
نشستن بیش از ایستادن در بیماران ام اس ترجیح داده میشودبرای اینکه موقیت درستی برای ذخیره انرژی در زمان انجام کاری که طولانی مدت است داشته باشیم در نظر داشتن موقیتتان و تکنیک کار در زمان انجام کار یا بلند کردن یک شیئ با اهمیت است به این ترتیب هم احتمال زخمی شدن را از بین برده اید و هم از انرژی خود بگونه ای موثر استفاده کرده اید.

رژیم غذایی سالم و متعادل
رژیم غذایی کم چرب ، پرهیز از غذای سنگین و غذای داغ در کاهش بی رمقی ناشی از ام اس موثر است. مصرف بیش از حد الکل و سیگار تاثیر منفی در میزان بی رمقی ام اس دارد.

انجام تمرینات مناسب
تمرینهای هوازی ملایم رویکردی مثبت در مدیریت ام اس است. این تمرینها کارایی عضلات و قدرت و میزان تحمل پذیری آنها را افزایش میدهد البته قبل از انجام هر نوع تمرینی لازم است با یک متخصص در خصوص نوع تمرینهای مختص خود مشورت نمایید.